Voor Dijk en Waard is de transformatie in het sociaal domein een belangrijke taak. Het doel is een sterke, gezonde en vitale samenleving. Sinds de decentralisaties in 2015 is dit al een uitdaging. Door nationale en wereldwijde ontwikkelingen blijft de druk op het sociaal domein groeien.
Het vorige kabinet heeft in een brief aan de Kamer aangegeven dat er in het sociaal domein een duidelijke scheefgroei is tussen de taken en de beschikbare financiële middelen. Ze dringen erop aan deze disbalans te herstellen. Hoewel het kabinet dit probleem nu erkent, is er nog geen oplossing in zicht.
De budgetten staan onder druk en de inkomsten en uitgaven in het sociaal domein lopen vaak niet gelijk. Het Rijk compenseert gemeenten via het gemeentefonds voor indexaties en kostenstijgingen, maar dit gebeurt vaak pas later. Hierdoor moet de gemeente in haar planning-en-controlcyclus regelmatig overschrijdingen melden.
In de hervormingsagenda zijn afspraken gemaakt om het stelsel in het sociaal domein te vernieuwen. Voor gemeenten is hier een financiële taakstelling aan gekoppeld. Voor Dijk en Waard betekent dit een taakstelling van € 2,5 miljoen in 2024, oplopend tot € 5,5 miljoen in 2028.
De huidige financiële situatie maakt dat er keuzes nodig zijn in onze dienstverlening binnen het sociaal domein. Hiervoor bereidt het college voorstellen voor, die we zullen voorleggen aan de raad.
We zetten daarbij in op het versterken van het netwerk van inwoners, zodat zij meer ondersteuning kunnen krijgen vanuit de eigen omgeving en de druk op professionele hulp en ondersteuning afneemt. Hiervoor is het versterken van de sociale basis essentieel.
De ambities en de beheersingsopgaven in het sociaal domein kunnen we niet alleen doorvoeren. Dit is een gedeelde opgave met het ruimtelijk domein en veiligheid Ook hebben we onze lokale en regionale ketenpartners nodig om samen op te trekken om de doelen uit het integraal beleidskader sociaal domein te behalen. Vanuit het gezond en actief leven akkoord (GALA) en het integraal Zorgakkoord (IZA) wordt actief samengewerkt met lokale en regionale partners om onze inwoners gezond en vitaal te houden.
Welke doelstellingen dragen daar aan bij en waar zetten we daarbij op in?
Een sterke sociale basis (route 1 Integraal beleidskader)
1. Het versterken van het voorliggend veld, preventie en inzet van laagdrempelige, collectieve voorzieningen, waaronder jongerenwerk om de positie en het netwerk van onze inwoners te versterken, zodat zij zelfredzaam blijven en we de druk op de profesionele hulp kunnen verminderen.
- In 2025 wordt het beleid Sociale inclusie / Antidiscriminatiebeleid aan de raad aangeboden.
- We geven de opdracht om meer jongerenwerk op locatie uit te voeren, inclusief extra financiering voor activiteiten en faciliteiten, zodat we meer jongeren bereiken.
- Er worden activiteiten georganiseerd om de weerbaarheid van jongeren te vergroten, gebaseerd op een nog op te stellen jeugdmonitor en uitvoeringsplan Weerbare Jeugd.
2. Het realiseren van voldoende passende woningen voor ouderen en andere aandachtsgroepen in wijken met voldoende voorzieningen waar mensen naar elkaar omkijken.
- Projecten vanuit het Uitvoeringsplan Woonzorgvisie worden uitgevoerd in 2025.
- We blijven voldoen aan de taakstellingen op het gebied van asielopvang en we spannen ons in om te voldoen aan de taakstelling uit de spreidingswet.
Passende ondersteuning dichtbij de inwoners (route 2 Integraal beleidskader)
- Het versterken van de samenwerking tussen het lokaal team en plaatsen waar kinderen en jongeren komen, zoals het onderwijs, de kinderopvang en de huisartsen.
- We blijven de integrale aanpak in het sociaal domein ontwikkelen, daarbij maken we gebruik van de ervaringen die we hebben opgedaan in de pilot armoedebeleid. De verschillende onderdelen uit de piot worden geëvalueerd. Bij een positieve uitkomst wordt de integrale aanpak opgenomen in de werkwijze van het lokale team. Hierbij maken we ook gebruik van de doorbraakmethode van het instituut publieke waarden.
- We verbeteren de overgang van 18-/18+ door het proces rondom toekomst- en perspectiefplannen en de interne samenwerking te verbeteren.
- We ontwikkelen het lokale team verder naar een meer gebiedsgerichte ondersteuning samen met partners en inwoners.
- We stellen een plan van aanpak op om het lokale team te versterken, gebaseerd op de zeven kenmerken van het VNG-model Stevig Lokaal Team. Dit is een van de maatregelen uit de Hervormingsagenda.
Kwalitatieve en beheersbare hulp en ondersteuning (route 3 Integraal beleidskader)
1. Bestaanszekerheid versterken doordat meer inwoners gebruik maken van de armoedevoorzieningen.
- Naast de inzet op de armoedevoorzieningen onderzoeken we in 2025 verder hoe we de bestaanszekerheid van inwoners verbeteren en inwoners in kwetsbare situaties beter bereiken.
2. Het realiseren van een sluitend zorgaanbod.
- We evalueren de regionaal nieuwe contracten voor jeugdhulp die begin 2023 van start gegaan zijn, om te bezien in hoeverre de eerder gestelde inkoopdoelen behaald zijn. Daarbij is extra aandacht voor het inkoopdoel 'grip op kosten'.
3. We vernieuwen de inkoop van maatwerkvoorzieningen binnen de Wmo om meer focus te leggen op het voorliggend veld en beter de regie te voeren op de inzet van professionele maatwerkvoorzieningen.
- Per 1 april 2025 start een nieuw contract voor Wmo-vervoer. Onderdeel hiervan is dat meer gestuurd wordt op data en meer ingezet wordt op voorliggende voorzieningen als de vervoersvereniging Dijk en Waard.
- In 2025 werken we regionaal aan de voorbereidingen voor de nieuwe inkoop van begeleiding binnen de Wmo die 1 januari 2027 in gaat.
4. We verbeteren het toezicht op de rechtmatigheid en kwaliteit van de uitvoering van de Jeugdwet en Wmo.